همه ما با بیماری دیابت و انواع آن آشنا هستیم و در میان اعضای خانواده، اطرافیان و نزدیکان خود کسی را می شناسیم که به دیابت که از شایع ترین بیماری های مزمن دنیا می باشد مبتلا شده است.
این بیماری روی نحوه تنظیم قند خون یا گلوکز بدن تاثیر گذاشته و در دو نوع دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 در افراد بروز می کند، اما آیا می دانید تفاوت دیابت نوع 1 و نوع 2 چیست و چه کسانی به آن مبتلا می شوند؟
تفاوت دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 چیست؟
سلول های بدن برای انجام فعالیت های خود به نوعی سوخت به نام گلوکز نیاز دارند و عنصر کلیدی برای سوخت رسانی و انتقال گلوکز به سلول های بدن انسولین می باشد.
ریشه هر دو نوع دیابت نوع 1 و نوع 2 بروز مشکل در تنظیم قند خون یا گلوکز می باشد با این تفاوت که:
در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 بدن انسولین تولید نمی کند و فاقد عنصر کلیدی برای انتقال گلوکز به سلول ها می باشد؛
در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بدن به خوبی به انسولین پاسخ نمی دهد و اغلب به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند، به عبارت دیگر کلید انتقال گلوکز شکسته است!
هر دو نوع دیابت موجب بالا رفتن مزمن قند خون شده و خطر بروز عوارض دیابت را افزایش می دهند.
مقایسه علائم دیابت نوع 1 و نوع 2
دیابت نوع 1 و نوع 2 در صورت عدم کنترل برخی علائم مشابه ایجاد خواهند کرد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تکرر ادرار
- احساس تشنگی شدید
- احساس گرسنگی شدید
- احساس خستگی شدید
- تاری دید
- جراحات یا زخم هایی که به راحتی درمان نمی شوند
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 علاوه بر موارد ذکر شده ممکن است دچار تغییرات خلق و خو، تحریک پذیری یا کاهش وزن ناخواسته شوند در حالی که بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 معمولا از بی حسی و گز گز در دست و پا شکایت می کنند.
اگرچه بسیاری از علائم دیابت نوع 1 و 2 مشابه هستند اما نحوه بروز آن ها ممکن است تفاوت هایی داشته باشد:
دیابت نوع 2 معمولا تا سال ها هیچ گونه علامتی نشان نمی دهد، در بسیاری از بیماران نشانه ها آهسته و به مرور زمان ظاهر می شود و در برخی بدون علامت است و فرد تا زمانی که عوارض ناشی از دیابت را در خود مشاهده نکند متوجه بیماری خود نخواهد شد.
علائم دیابت نوع 1 سریع و معمولا در عرض چند هفته ظاهر می شوند، این نوع دیابت که قبلا به دیابت نوجوانان نیز معروف بود معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی و در موارد کمتر در سنین بزرگسالی رخ می دهد.
مقایسه علت بروز دیابت نوع 1 و نوع 2
دیابت نوع 1 و نوع 2 اگرچه ظاهرا شبیه به هم هستند اما در واقع بیماری های متفاوت با علل منحصر به فرد خود می باشند.
علت ابتلا به دیابت نوع 1
همان طور که می دانید سیستم ایمنی بدن مسئول مبارزه با مهاجمان خارجی مختلف از جمله ویروس ها و باکتری های مضر می باشد.
در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 سیستم ایمنی بدن سلول های سالم خودش را با عوامل خطرناک خارجی اشتباه گرفته و با حمله به سلول های بتای تولید کننده انسولین در پانکراس آن ها را نابود می کند، با از بین رفتن این سلول ها بدن دیگر قادر به تولید انسولین نمی باشد.
محققان تاکنون علت دقیق حمله سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم را کشف نکرده اند اما به نظر می رسد برخی عوامل ژنتیکی و محیطی مانند قرار گرفتن بیش از حد در معرض ویروس ها روی این مسئله تاثیرگذار است و تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد.
علت ابتلا به دیابت نوع 2
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دچار مقاومت انسولین هستند، به عبارت دیگر بدن اگرچه انسولین تولید می کند اما نمی تواند به صورت موثر از آن استفاده کند.
محققان هنوز درباره علت اصلی مقاوم شدن بدن برخی افراد به انسولین مطمئن نیستند اما بدون شک عواملی همچون اضافه وزن، عدم تحرک کافی، عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی در بروز این مسئله بی تاثیر نیستند.
زمانی که فرد به دیابت نوع 2 مبتلا می شود پانکراس سعی می کند با تولید انسولین بیشتر آن را جبران کند اما از آن جا که بدن نمی تواند از انسولین اضافه به شیوه موثر استفاده کند گلوکز در جریان خون جمع شده و به قند خون بالا منجر می شود.
مقایسه شیوع دیابت نوع 1 و نوع 2
دیابت نوع 2 نسبت به دیابت نوع 1 بسیار شایع تر است. طبق گزارش سازمان ملی دیابت، سال 2017 حدود 30.3 میلیون نفر در آمریکا – به ازای هر 10 نفر 1 نفر – به دیابت مبتلا بوده اند که 90 تا 95 درصد آن ها را مبتلایان به دیابت نوع 2 تشکیل داده اند.
احتمال ابتلا به دیابت با افزایش سن بیشتر می شود و با توجه به آمار به دست آمده خطر دیابت در افراد 65 ساله و بالاتر حدود 25.2 درصد می باشد در حالی که آمار سال 2015 نشان داده تنها حدود 0.18 درصد کودکان و نوجوانان کمتر از 18 سال به دیابت مبتلا بوده اند.
لازم به ذکر است احتمال ابتلا به دیابت در مردان و زنان تقریبا یکسان است با این وجود برخی نژادها و قومیت های خاص بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند، به عنوان مثال آمار ابتلا به دیابت در میان سرخ پوستان آمریکایی و بومیان آلاسکا نسبت به سایر نقاط آمریکا بیشتر است و یا سیاه پوستان آمریکای لاتین نسبت به سفید پوستان این ناحیه بیشتر به دیابت مبتلا می شوند.
مقایسه عوامل خطرزا در دیابت نوع 1 و نوع 2
برخی عوامل موثر در ابتلا به دیابت نوع 1 عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: افرادی که والدین، خواهر یا برادر مبتلا به دیابت نوع 1 دارند بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند
- سن: دیابت نوع 1 در هر سنی ممکن است بروز کند اما معمولا در کودکان و نوجوانان شایع تر است
- محل جغرافیایی: احتمال ابتلا به دیابت نوع 1 در نواحی دورتر از خط استوا افزایش می یابد
- ژنتیک: وجود برخی ژن ها خطر ابتلا به دیابت نوع 1 را افزایش می دهد
نکته مهم: دیابت نوع 1 قابل پیشگیری نمی باشد.
برخی عوامل موثر در ابتلا به دیابت نوع 2 عبارتند از:
- ابتلا به پیش دیابت
- اضافه وزن یا چاقی
- سابقه ابتلا به دیابت نوع 2 در یکی از اعضای درجه یک خانواده
- سن بالای 45 سال
- عدم تحرک
- ابتلا به دیابت بارداری
- نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم
- نژادهای آفریقایی – آمریکایی، آمریکایی لاتین، سرخ پوستان آمریکایی یا آلاسکا
- ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
- چربی های شکمی اضافی
نکته مهم: دیابت نوع 2 قابل پیشگیری است و با رعایت برخی نکات و تغییراتی در سبک زندگی از جمله کنترل و کاهش وزن، ورزش کردن و رژیم غذایی سالم می توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد.
مقایسه تشخیص دیابت نوع 1 و نوع 2
پزشک برای تشخیص اولیه هر دو نوع دیابت نوع 1 و نوع 2 آزمایش خون A1C انجام می دهد و با کمک این آزمایش میانگین سطح قند خون در دو تا سه ماه گذشته را اندازه گیری می کند.
هرچه میزان قند خون طی چند ماه گذشته بیشتر باشد عدد A1C بالاتر خواهد بود و A1C = 6.5 یا بالاتر نشانه دیابت می باشد.
مقایسه درمان دیابت نوع 1 و نوع 2
دیابت نوع 1 درمان قطعی ندارد و از آن جا که در این بیماری بدن فرد انسولین تولید نمی کند لازم است به صورت مرتب انسولین تزریق شود.
برخی افراد روزانه چندین بار به بافت های نرم بدن از جمله شکم، بازو یا باسن انسولین تزریق می کنند و برخی دیگر از پمپ های انسولین استفاده می کنند که با کمک یک لوله کوچک مقدار ثابت انسولین وارد بدن می شود.
آزمایش قند خون در کنترل علائم دیابت نوع 1 نقش مهمی ایفا می کند زیرا سطح قند خون در مبتلایان به این بیماری ممکن است به سرعت نوسان داشته باشد.
دیابت نوع 2 گاهی با رعایت نکات تغذیه ای، سبک زندگی و فعالیت های ورزشی کنترل می شود اما در برخی افراد علاوه بر تغییر سبک زندگی نیاز به مصرف دارو نیز خواهد بود.
کنترل قند خون در دیابت نوع 2 بسیار مهم است و معمولا لازم است بیمار به صورت دوره ای آزمایش قند خون انجام دهد، در برخی موارد که قند خون بسیار بالا است ممکن است نیاز به تزریق انسولین باشد.
کدام نوع دیابت خطرناک تر است؟
پاسخ به این سوال کمی پیچیده است و نمی توان جواب قطعی به آن داد زیرا عوارض دیابت نوع 1 و نوع 2 تقریبا یکسان است و هر دو نوع دیابت در صورت عدم کنترل ممکن است به چشم، کلیه ها، پایانه های عصبی و غیره آسیب رسانده و بالا بودن طولانی مدت قند خون به مشکلاتی همچون زخم پا، نوروپاتی، نابینایی یا سکته قلبی منجر می شود.
از سوی دیگر در هر دو نوع دیابت با کنترل قند خون و رعایت نکات و توصیه های پزشک معالج می توان از این عوارض تا حد زیادی مصون ماند.
با این وجود در دیابت نوع 1 از آن جا که بدن توانایی تولید انسولین ندارد تنها روش درمانی آن تزریق انسولین است و در صورتی که این کار انجام نشود قند خون می تواند تا حد زیادی افزایش پیدا کرده و در مواردی به کتواسیدوز دیابتی منجر شود که یک وضعیت خطرناک و تهدید کننده زندگی می باشد و در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 بیشتر دیده می شود.
همان طور که قبلا اشاره شد در دیابت نوع 2 بدن قادر به تولید انسولین می باشد اما سلول های بدن نسبت به آن مقاوم هستند.
پیشگیری از این بیماری امکان پذیری است و افراد مبتلا با تغییر رژیم غذایی، کاهش وزن، مصرف دارو و گاهی انسولین درمانی می توانند بیماری را کنترل کنند اما در صورت عدم کنترل ممکن است بیمار به عارضه خطرناک کمای دیابتی دچار شود که بیشتر در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دیده می شود.
منبع: healthline – zocdoc
🔥 برای مشاهده سریع جدیدترین فال های امروز روی دکمه زیر کلیک فرمایید
